Önce Psikoloğa mı Gidilir Psikiyatriste mi?

Psikiyatristin Tanı ve Tedavi Süreci Nasıl İşler?

Psikiyatriste gittiğinizde, doktorunuz detaylı bir ruhsal değerlendirme yapacaktır. Bu değerlendirme genellikle şu adımları içerir:

• Tıbbi geçmişinizin sorgulanması: Psikiyatrist, öncelikle genel sağlık durumunuzu ve geçmişte aldığınız tedavileri öğrenecektir. Bu bilgiler, ruhsal durumunuzun teşhisinde önemli rol oynayabilir.
• Psikiyatrik muayene: Psikiyatrist, ruhsal durumunuzu anlamak için size çeşitli sorular soracaktır. Bu sorular duygularınız, düşünceleriniz, davranışlarınız, uyku düzeniniz ve iştahınız gibi alanları kapsayabilir.
• Mental durum muayenesi: Psikiyatrist, konuşmanıza, davranışlarınıza ve duygularınıza dikkat ederek mental durumunuzu değerlendirecektir.

Doktorunuz, bu değerlendirmelerden sonra ruhsal durumunuzun tanısını koyacaktır. Tanıya göre, aşağıdaki tedavi yöntemlerinden birini veya birkaçını birlikte uygulayabilir:

• İlaç tedavisi: Psikiyatristler, ruhsal bozuklukların tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanabilirler. Bu ilaçlar, beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzeltmeye yardımcı olarak semptomları hafifletmeyi amaçlar.
• Elektrokonvülsif terapi (EKT): EKT, bazı ciddi depresyon vakalarında ve diğer ruhsal bozukluklarda kullanılan bir tedavi yöntemidir. EKT sırasında hastaya kısa süreli elektrik akımı verilir. Bu akım, beyindeki nöronal aktiviteyi etkileyerek ruhsal durumu iyileştirmeyi hedefler.
• Psikoterapi: Psikiyatrist, size psikoterapi için bir psikolog yönlendirebilir. Psikoterapi, düşünce ve davranış kalıplarını değiştirerek ruhsal sorunların çözümüne odaklanır.

Psikiyatrist ile olan tedavi süreciniz düzenli kontroller şeklinde devam edecektir. Bu kontrollerde doktorunuz, tedavinin etkinliğini değerlendirecek ve gerekirse tedavi planında değişiklikler yapacaktır.

Psikiyatristin Devreye Girdiği Durumlar

Psikologlar, bilişsel davranışçı terapi, EMDR gibi psikoterapi yöntemleriyle danışanı güçlendirerek sorunların çözümüne odaklanırlar. Ancak bazen yaşadığımız güçlükler, psikolojik dengenin ciddi anlamda bozulduğu durumlar olabilir. Bu gibi durumlarda psikologlar, danışanı bir psikiyatriste yönlendirebilir.

Peki, psikiyatriste başvurmayı gerektiren durumlar nelerdir?

• Psikotik Bozukluklar: Şizofreni, paranoid şizofreni gibi psikotik bozukluklarda, gerçeklik algısında bozulmalar yaşanır. Sanrı (gerçek dışı inançlar) ve halusinasyonlar (gerçek olmayan şeyleri görme, duyma hissi) gibi belirtiler bu durumların temel özellikleri arasındadır. Psikiyatristler, psikotik bozuklukların tedavisinde ilaçları birincil tedavi yöntemi olarak kullanırlar. İlaç tedavisi ile birlikte psikoterapi de tedavi sürecine entegre edilebilir.

• Atipik Depresyon ve Bipolar Bozukluk: Depresyon ve bipolar bozukluk gibi ruhsal bozuklukların bazı alt tiplerinde de ilaç tedavisi gündeme gelebilir. Atipik depresyon, mevsimsel depresyon gibi durumlarda ilaç tedavisi, psikolog tarafından uygulanan terapi yöntemleriyle birlikte yürütülebilir. Bipolar bozuklukta ise manik atakların (aşırı enerji, coşku hali) ve depresif atakların (aşırı üzüntü, karamsarlık hali) kontrol altına alınması için ilaç tedavisi oldukça önemlidir.

• Kişilik Bozuklukları: Kişilik bozuklukları, kişinin benlik algısında ve davranış örüntülerinde esneklik kaybı ile karakterizedir. Bu durum, kişinin günlük hayatını, ilişkilerini ve iş yaşamını olumsuz yönde etkiler. Kişilik bozukluklarında psikoterapi faydalı olsa da bazı durumlarda ilaç tedavisi de tedavi planına dahil edilebilir.

• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ve Yeme Bozuklukları: OKB’de tekrarlayan düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşüncelere bağlı olarak gerçekleştirilen davranışlar (kompulsiyonlar) hayatı işlevsiz hale getirebilir. Yeme bozukluklarında ise kişinin yeme davranışları ve bedeniyle ilgili bozuk algıları ön plana çıkar. Bu gibi durumlarda bilişsel davranışçı terapi gibi psikoterapi yöntemleri oldukça faydalı olsa da bazı danışanlar için ilaç tedavisi de tedavi sürecini destekleyici nitelikte olabilir.

• İntihar Düşünceleri: İntihar düşüncesi olan kişiler için acil psikiyatrik değerlendirme ve müdahale gerekir. Psikiyatrist, risk faktörlerini değerlendirerek ilaç tedavisi başlatabilir ve danışanı ruhsal açıdan stabilize etmeye yönelik adımlar atabilir.

Psikiyatrist İlaç Tedavisi ile Dengeyi Bulmak

Psikiyatristler, yukarıda bahsettiğimiz gibi ilaç tedavisi uygulamasıyla danışanlarının ruhsal durumlarını dengelemeyi amaçlar. İlaçlar, beyindeki kimyasal dengesizlikleri düzeltmeye yardımcı olarak ruhsal belirtilerin hafifletilmesine veya ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.

Psikiyatristler ilaç tedavisini hangi durumlarda uygular?

• Depresyon: Depresyon, kişinin kendini sürekli üzgün, karamsar ve değersiz hissetmesine neden olan bir ruhsal bozukluktur. Psikiyatristler, depresyon tedavisinde serotonin ve noradrenalin gibi nörotransmitter seviyelerini düzenleyen ilaçları kullanabilirler.
• Kaygı bozuklukları: Genel kaygı bozukluğu, sosyal fobi gibi kaygı bozukluklarında psikiyatristler, kaygı belirtilerini azaltmak için benzodiazepinler veya SSRI (selektif serotonin geri alım inhibitörü) ilaçlarını tercih edebilirler.
• Obsesif kompulsif bozukluk (OKB): OKB’de tekrarlayan düşünceler ve davranışlar obsesyon ve kompulsiyon olarak adlandırılır. Psikiyatristler, obsesyon ve kompulsiyonları azaltmak için serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) ilaçlarını kullanabilirler.
• Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB): TSSB, kişinin yaşadığı veya tanık olduğu travmatik bir olay sonrasında ortaya çıkan ruhsal bir bozukluk. Psikiyatristler, TSSB tedavisinde SSRI ilaçları ve bilişsel davranışçı terapiyi birlikte uygulayabilirler.
• Bipolar bozukluk: Bipolar bozukluk, kişinin aşırı coşkulu ve enerjik olduğu manik ataklar ile aşırı üzüntülü ve karamsar olduğu depresif ataklar arasında gidip gelmesine neden olan bir ruhsal bozukluktur. Psikiyatristler, bipolar bozukluk tedavisinde duygudurumu dengeleyici ilaçları kullanabilirler.
• Şizofreni: Şizofreni, kişinin gerçeklik algısında bozulmalara neden olan ciddi bir ruhsal bozukluktur. Psikiyatristler, şizofreni tedavisinde antipsikotik ilaçları kullanarak gerçeklik algısındaki bozulmaları düzeltmeyi ve olumlu semptomları azaltmayı hedeflerler.

Unutmayın! İlaç tedavisi psikiyatrist tarafından reçete edilir ve doktor kontrolünde düzenli olarak kullanılmalıdır. İlaçların etki göstermesi ve yan etkilerin gözlenlenmesi için düzenli olarak psikiyatrist ile görüşmek gerekir.

Ayrıca okuyun: Psikolojik Danışmanlıkta İyi Olma Hali ve Kayseri’deki Uygulamalar