Günümüzün hızlı tempolu ve rekabetçi dünyasında stres, hayatımızın kaçınılmaz bir parçası haline geldi. İş yerindeki baskılar, ailevi sorumluluklar, ekonomik zorluklar, sosyal ilişkiler ve hatta günlük hayatın küçük sıkıntıları bile stres seviyemizi yükseltebiliyor. Kısa süreli stres, vücudumuzun tehditlere karşı doğal bir tepkisi olsa da, uzun süreli stres, hem fiziksel hem de ruhsal sağlığımızı olumsuz yönde etkileyebilen ciddi bir sorun haline gelebilir.
Stres ve Vücudumuz
Stres, vücudumuzun “savaş ya da kaç” tepkisini tetikleyen bir durumdur. Tehdit altında hissettiğimizde, beynimiz adrenal bezlerine sinyal gönderir ve bu bezler de adrenalin ve kortizol gibi stres hormonlarını salgılar. Bu hormonlar, kalp atış hızımızı ve solunumumuzu hızlandırır, kaslarımıza kan akışını artırır ve enerji seviyemizi yükseltir. Bu sayede tehlikeye karşı hızlı ve etkili bir şekilde tepki verebiliriz.
Ancak, stres faktörleri ortadan kalkmadığında veya sürekli olarak stres altında olduğumuzda, vücudumuz sürekli olarak tetikte kalır. Bu da stres hormonlarının sürekli olarak yüksek seviyelerde dolaşmasına neden olur. Zamanla, bu durum vücudumuzda çeşitli hasarlara yol açabilir.
Stresin Fiziksel Sağlık Üzerindeki Etkileri
Uzun süreli stres, kalp ve damar hastalıkları, diyabet, obezite, bağışıklık sistemi zayıflığı, sindirim sorunları, uyku bozuklukları, kronik ağrı ve hatta bazı kanser türleri gibi birçok fiziksel sağlık sorununa yakalanma riskini artırabilir.
Kalp ve damar hastalıkları
Stres, kan basıncını ve kalp atış hızını artırarak kalp ve damar sistemine zarar verebilir. Ayrıca, stresli olduğumuzda sağlıksız beslenme alışkanlıklarına yönelme ve sigara içme gibi kötü alışkanlıklara daha fazla başvurma eğiliminde olabiliriz. Bu da kalp krizi, felç ve diğer kalp ve damar hastalıkları riskini artırır.
Diyabet
Stres, vücudun insülin direncini artırarak kan şekerinin yükselmesine neden olabilir. Bu da tip 2 diyabet gelişme riskini artırır. Ayrıca, stresli olduğumuzda tatlı ve yağlı yiyecekler tüketme eğiliminde olabiliriz. Bu da kan şekerini daha da yükseltir ve diyabet riskini artırır.
Obezite
Stres hormonu kortizol, vücutta yağ depolanmasını artırabilir. Ayrıca, stresli olduğumuzda iştahımız artabilir ve daha fazla yemek yeme eğiliminde olabiliriz. Bu da kilo alımına ve obeziteye yol açabilir.
Bağışıklık sistemi zayıflığı
Stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirebilir. Stres hormonu kortizol, bağışıklık hücrelerinin aktivitesini baskılayarak vücudun hastalıklarla savaşma yeteneğini azaltır.
Sindirim sorunları
Stres, sindirim sistemini olumsuz etkileyerek mide bulantısı, kusma, ishal, kabızlık ve irritabl bağırsak sendromu gibi sorunlara yol açabilir.
Uyku bozuklukları
Stres, uykuya dalmayı zorlaştırabilir, uyku kalitesini düşürebilir ve uyku süresini kısaltabilir. Uyku eksikliği, yorgunluk, konsantrasyon eksikliği, sinirlilik ve bağışıklık sistemi zayıflığı gibi sorunlara yol açabilir.
Kronik ağrı
Stres, baş ağrısı, sırt ağrısı, boyun ağrısı ve kas ağrıları gibi kronik ağrıları tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.
Kanser
Bazı araştırmalar, uzun süreli stresin bazı kanser türlerinin gelişme riskini artırabileceğini göstermektedir. Stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını kolaylaştırabilir.
Stresin Ruhsal Sağlık Üzerindeki Etkileri
Stresin fiziksel sağlığımız üzerindeki etkilerinin yanı sıra, ruhsal sağlığımızı da olumsuz yönde etkileyebilir. Uzun süreli stres, anksiyete, depresyon, panik atak, travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk ve hatta şizofreni gibi ruhsal sağlık sorunlarına yakalanma riskini artırabilir.
Anksiyete
Stres, sürekli bir endişe ve korku hali olan anksiyeteye yol açabilir. Anksiyete, günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmeyi zorlaştırabilir ve yaşam kalitesini düşürebilir.
Depresyon
Stres, üzüntü, umutsuzluk ve değersizlik duygularına yol açabilen depresyona neden olabilir. Depresyon, enerji seviyesini düşürebilir, uyku ve iştah problemlerine yol açabilir ve hatta intihar düşüncelerine neden olabilir.
Panik atak
Stres, ani ve yoğun korku atakları olan panik atağı tetikleyebilir. Panik atak sırasında kalp çarpıntısı, terleme, titreme, nefes darlığı ve ölüm korkusu gibi belirtiler yaşanabilir.
Travma sonrası stres bozukluğu
Travmatik bir olay yaşayan kişilerde, stres, travma sonrası stres bozukluğuna (TSSB) yol açabilir. TSSB, kabuslar, geri dönüşler, uyku bozuklukları, konsantrasyon eksikliği ve sosyal izolasyon gibi belirtilerle kendini gösterir.
Obsesif kompulsif bozukluk
Stres, tekrarlayan düşünceler ve davranışlar olan obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir. OKB, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir ve işlevselliğini bozabilir.
Şizofreni
Bazı araştırmalar, uzun süreli stresin şizofreni gelişme riskini artırabileceğini göstermektedir. Şizofreni, düşünce, algı ve davranış bozukluklarına yol açan ciddi bir ruhsal hastalıktır.
Stres ve Bağışıklık Sistemi
Stres, bağışıklık sistemimizi nasıl etkiler? Bu karmaşık ilişkiyi anlamak, genel sağlığımızı korumak için önemlidir. Vücudumuz, sürekli bir denge halindedir ve bağışıklık sistemimiz, bu dengeyi korumada kritik bir rol oynar. Stres, bu hassas dengeyi bozarak bağışıklık sistemimizin işleyişini olumsuz etkileyebilir.
Stres altında olduğumuzda, vücudumuz kortizol gibi stres hormonları salgılar. Kortizol, kısa vadede enerji seviyemizi artırır ve bizi tehlikelere karşı hazırlar. Ancak, kronik stres durumunda kortizol seviyeleri sürekli olarak yüksek kalır. Bu da bağışıklık hücrelerimizin aktivitesini baskılayarak vücudumuzun enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunmasız kalmasına neden olabilir.
Stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak bizi soğuk algınlığı, grip ve diğer enfeksiyonlara daha yatkın hale getirebilir. Ayrıca, stresin otoimmün hastalıkların gelişimi ve ilerlemesinde de rol oynadığı düşünülmektedir. Otoimmün hastalıklarda, bağışıklık sistemi vücudun kendi hücrelerine saldırır. Stres, bu süreci tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir.
Stres ve Uyku
Uyku, vücudumuzun ve zihnimizin dinlenmesi, yenilenmesi ve kendini onarması için gereklidir. Stres, uyku kalitemizi ve süremizi olumsuz etkileyerek hem fiziksel hem de ruhsal sağlığımızı bozabilir.
Stresli olduğumuzda, zihnimiz sürekli olarak meşgul olur ve düşüncelerimiz durmaksızın döner. Bu da uykuya dalmayı zorlaştırabilir ve uyku süresini kısaltabilir. Ayrıca, stres, uyku sırasında sık uyanmalara ve kabus görmeye neden olabilir. Uyku eksikliği, yorgunluk, konsantrasyon eksikliği, sinirlilik, bağışıklık sistemi zayıflığı ve hatta depresyon gibi sorunlara yol açabilir.
Sır Psikoloji, Kayseri’de bulunan bir aile danışma merkezidir. 2016 yılında kurulan merkez, yetişkinlere, çocuklara ve ergenlere yönelik çeşitli psikolojik danışmanlık ve terapi hizmetleri sunmaktadır.
Hizmetlerinden bazıları şunlardır:
- Bireysel terapi
- Çocuk ve ergen terapisi
- Aile terapisi
- Cinsel terapi
- EMDR terapisi
Sır Psikoloji, alanında uzman ve deneyimli psikologlardan oluşan bir ekibe sahiptir. Merkez, danışanlarına güvenli ve destekleyici bir ortamda, sorunlarının üstesinden gelmelerine ve yaşam kalitelerini artırmalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Ayrıca okuyun: Kayseri Psikoloji Dikkat Eksikliği Tedavisi
